RTÉ ag Ceiliúradh Sheachtain na Gaeilge le Energia 2022

Tá ríméad ar RTÉ dul i mbun oibre arís le Conradh na Gaeilge mar Pháirtí Meán Cumarsáide agus Urraitheoir ar Sheachtain na Gaeilge 2022. Tá Seachtain na Gaeilge, a bheidh ar siúl ó Dé Máirt an 1 Márta go Déardaoin an 17 Márta, ar cheann de na hócáidí idirnáisiúnta is mó a ndéantar ceiliúradh ar ár dteanga agus ar ár gcultúr – agus beidh RTÉ ag tacú le #SnaG2022 le feachtais Ghaeilge ar an teilifís, ar an raidió, ar líne agus ar na meáin shóisialta chomh maith le hábhar breise Gaeilge a chur ar fáil ar an teilifís, raidió agus ar na meáin shóisialta, chun daoine in Éirinn agus ar fud an domhain a spreagadh le gach rud a bhaineann leis an tír a cheiliúradh agus an cúpla focal atá acu a labhairt.

AR AN TEILIFÍS

Leanann RTÉ ag cur lena réimse cláracha dátheangacha agus Gaeilge agus craolfar réimse cláracha stíle maireachtála, cultúir, siamsaíochta agus sraitheanna fíorasacha le linn buaicama feadh na bliana 2022.

Ina measc:

Tháinig Faoi Bhláth, sraith nua 13 clár, ina ndéantar bithéagsúlacht shaibhir na hÉireann a cheiliúradh, ar an bhfód i mí Feabhra, agus leanfaidh sin ar RTÉ One ag an am nua 8pm ón Luan an 7 Márta agus le linn Sheachtain na Gaeilge. Tá an-tóir ag an lucht féachana ar thurais Aedín Ní Thiarnaigh ar pháirceanna, locha, ar phortaigh agus ar shléibhte na hÉireann, í ag cur eolas ar bhláthanna fiáine dúchasacha na hÉireann, an seanchas a bhaineann leo agus an úsáid is féidir a bhaint astu i gcócaireacht, i leigheas agus i gceird.

Cuirfear tús le sraith nua de Cloch le Carn Dé Máirt an 8 Márta ag 7pm ar RTÉ One. Déanfar ceiliúradh sa tsraith seo ar cheathrar pearsana móra a bhí i mbéal an phobail ach a bhásaigh le bliain anuas: an ceoltóir agus ball den ghrúpa The Chieftains, Paddy Moloney; Pat Hume, laoch ciúin polaitíochta a bhí pósta ag John Hume nach maireann; craoltóir de chuid RTÉ agus seoid náisiúnta Donncha Ó Dúlaing, agus bunaitheoir agus iar-cheannaire an pháirtí The Progressive Democrats, an polaiteoir Des O’Malley.

Gach tráthnóna ar RTÉ One le linn Sheachtain na Gaeilge, spreagfaidh láithreoirí The Today Show – Maura, Sinéad and Dáithí – an lucht féachana an cúpla focal atá acu a labhairt leis an mír Focal an Lae ar an seó agus le físeáin ghearra speisialta Focal an Lae ar ardáin meán sóisialta an chláir ar feadh na dtrí seachtaine.

Agus beidh neart ábhar Gaeilge do leanaí ar RTÉjr, agus ar chainéal YouTube RTÉjr chomh maith le rannóg na leanaí ar an RTÉ Player, ina measc Peppa Pig/Peppa Muc as Gaeilge, an tsraith amhránaíochta Bigí ag Ceol, na cairde Bóín agus Beach agus Mya Go. Agus caithigí súil ar an rannóg Ghaeilge ar an RTÉ Player d’ábhar do dhaoine móra freisin!

Amach san Earrach, déanfar cur síos i sraith nua sé chlár ar scéalta roinnt daoine a bhfuil cúl tugtha acu do shaol na cathrach le saol níos ciúine a chaitheamh faoin tuath in Éirinn. In

Bog Amach, cuideoidh Tessa Fleming le 6 lánúin nach ionann a mbuiséad ná a riachtanais ach atá sa tóir ar an teach ceart dóibhsean faoin tuath.

Ní in Oirthear Bhéal Feirste an chéad áit mbeadh súil ag duine teacht ar chumann CLG – ach is ann atá agus tá RTÉ i gcomhar BBCNI chun cuntas a thabhairt ar chéad bhliain a bhunaithe. Sa tsraith úrnua 2 chlár, Le Chéile, tabharfar léargas ar mar a éiríonn leis na baill is déanaí sa chumann; dochtúir a bhí in Arm na Breataine tráth agus a bhfuil scoth na Gaeilge aige agus “Mamaí Kim”, bean a rugadh i mBostún do dhream as Éirinn ina measc, agus déanfar ceiliúradh sa tsraith thábhachtach seo ar thurgnamh cultúir ar leith i lár cheantar dílseach Bhéal Feirste.

AR AN RAIDIÓ

Beidh níos mó ná cúpla focal le cloisteáil ar sheirbhísí raidió RTÉ i rith Sheachtain na Gaeilge:

Mar dhuine d’Ambasadóirí Sheachtain an Gaeilge na bliana, beidh neart ar siúl ag Cormac Ó hEadhra lena chomhghleacaithe a spreagadh le hiarracht a dhéanamh agus cúpla focal a labhairt le linn na dtrí seachtaine.

Bígí ag éisteacht leis an spraoi agus an leis an bplé ar fad idir Siún, Sinéad agus Áine ar an seó seachtainiúil agus podchraoladh a bhfuil an-tóir air Beo ar Éigean. Ó tharla go bhfuil Lá Idirnáisiúnta na mBan ag teannadh linn an 8 Márta beidh Siún, Sinéad agus Áine ag plé théama na bliana seo – #breakthebias. Pléifidh na mná, an 12 Márta, cibé an bhfuil níos mó saoirse agat mar Ghaeilgeoir nó an gcoinníonn sin siar thú?

Tá Sunday Miscellany chun comóradh a dhéanamh ar Sheachtain na Gaeilge le rannpháirtithe a phléifidh téamaí ar leith, ina measc Focail Fhiáine ó Chorca Dhuibhne le Manchán Magan, filíocht i nGaeilge le Catherine Foley agus aiste de chuid Airt Uí Shúilleabháin faoi bheith ag múineadh Gaeilge sna Stáit Aontaithe.

Ar The Rolling Wave, labhróidh Aoife Nic Cormaic le Deirdre Ní Chonghaile faoina leabhar nua, Collecting Music on the Aran Islands; agus Dé Domhnaigh an 13 Márta, craolfar clár speisialta chun ceiliúradh a dhéanamh ar dhuine de na ceoltóirí is mó a raibh gean air in Éirinn, an ceoltóir aonair agus ball den bhanna Planxty tráth, Liam O’Flynn a bheidh básaithe 4 bliana an lá i ndiaidh an clár a chraoladh.

Déanfar an clár, Céilí House a chraoladh go dátheangach feadh na féile chomh maith le leagan thar a bheith speisialta den chlár á chraoladh an Satharn an 12 Márta, ar a mbeidh na taibhithe is fearr i nGaeilge as cartlann an Céilí House.

Le linn Sheachtain na Gaeilge, craolfaidh láithreoirí RTÉ lyric fm míreanna gach lá de Sheanfhocail. Is deacair ceann críonna a chur ar cholainn óg ach beidh saíocht le cloisteáil ar lyric fm i rith Sheachtain na Gaeilge agus muid ag díriú ar an seanfhocal. It’s hard to put a wise head on young shoulders, but we hope listeners will be inspired by the traditional Irish words of wisdom on lyric fm throughout Seachtain na Gaeilge.

“Seo scéal, inste le ceol, faoi bhuachaill óg agus mac tíre…” Dé Domhnaigh an 13 Márta, mar chuid den The Sunday Matinee with Aedín Gormley craolfar leagan an-speisialta den scéal do pháistí Peter and The Wolf / Peadar agus an Mac Tíre i nGaeilge. Casfaidh ceolfhoireann coirme RTÉ, faoi stiúir an stiúrthóra Gavin Maloney, ‘síscéal siansach do leanaí’ de chuid Prokofiev fad a bheidh Aedín Gormley i mbun reacaireachta ar an scéal atá aistrithe as an nua. Cuirfear in aithne an t-éan, an lacha, an cat, an seanathair agus an mac tíre – agus a gcuid uirlisí inaitheanta leo – is cinnte gur leagan úr álainn a bheidh anseo ar scéal a mhairfidh go deo.

Lá Fhéile Pádraig

Lá Fhéile Pádraig, cuirfidh Marty Morrisey Chontae an Chláir agus Sinéad Ní Uallacháin Chiarraí tús leis an gceiliúradh le seó dátheangach ag 9 am. Ag an 2pm Lá Fhéile Pádraig, cuirfidh Ceofhoireann coirme RTÉ i láthair: Taifeadtaí nua as Éirinn á gcur i láthair ag Fiachna Ó Braonáin ina léireofar ábhar nua agus cóirithe nua ceolfhoirne – The Lost Brothers’, Karan Casey agus píosaí traidisiúnta leis an gceoltóir agus cumadóir Saileog Ní Cheannabháin, le Ailbhe Nic Dhonncha agus Padraic Keane.

Ar RTÉ Radio 1 freisin, Lá Fhéile Pádraig, beidh an Múinteoir Ray Cuddihy in ionad Ray D’Arcy ar Mise Freshin’. Fiosróidh sé téamaí bithbhuana cheol na ndaoine agus cheol traidisiúnta na hÉireann agus mar a tháinig isteach i gceol nua-aimseartha i HipHop agus i gceol eile.

Lá Fhéile Pádraig ar RTÉ Raidió na Gaeltachta cuirfidh Séamus Ó Scanláin clár i láthair ar stair agus ar sheanchas faoi naomhphátrún na hÉireann ag 9.15 am, agus ag 11 am craolfar leagan drámatúil den ghearrscéal Lá Fhéile Pádraig le Seaosamh Mac Grianna ó chomplacht drámaíochta Aisteoirí Ghaoth Dobhair. Tar éis mheán lae, craolfar An Saol ó Dheas beo ón bpáráid i mBéal Átha an Ghaorthaigh i gceantar Gaeltachta Chorcaí. Tá cáil ar an áit de bharr spiorad mór pobail a bheith ann agus léiríonn ceilúradh na Féile Pádraig sin gach bliain. Tá siad ar ais tar éis dhá bhliain agus mura mbeidh siad ar bís! An tráthnóna céanna, beidh Rónán Ó Snodaigh agus Myles O’Reilly sa stúideo in éineacht le Liam Ó Maonlaí agus ní ceol traidisiúnta go díreach a bheidh acu ach comhráití faoi chumhacht an cheoil sa tsraith Cuan an Cheoil.

Lá Fhéile Pádraic ar Lyric FM, craolfaidh The Full Score with Liz Nolan clár d’amhráin Ghaeilge á gcasadh ag Gavan Ring agus Fiachra Garvey ó Wigmore Hall i Londain. I measc na n-amhrán ar an gclár beidh amhráin le Ann Cleare, Raymond Deane agus John Kinsella mar chuid de cheolchoirm speisialta Lá Fhéile Pádraig a shruthófar beo ar RTÉ.ie/culture.

Ar RTÉ 2FM craolfar feasacháin nuachta gach lá chomh maith le seó cairteanna seachtainiúil dátheangach le Bláthnaid Tracey.

Is í seachtain na Gaeilge gach seachtain í ar RTÉ Raidió na Gaeltachta. Leanfaidh an stáisiún den cheol is fearr chomh maith le comhrá, plé, nuacht náisiúnta, idirnáisiúnta agus áitiúil a chraoladh le linn na míosa freisin. Ach seans gurb é an t-imeacht is mó ar fhéilire an stáisiúin i mbliana ceiliúradh 50 bliain an stáisiúin an 2 Aibreán.

Chun leathchéad bliain i mbun craoltóireachta a cheiliúradh craolfar ceolchoirm ar leith do lucht éisteachta an stáisiúin in Éirinn agus ar fud an domhain beo as Conamara ina ndéanfar

ceiliúradh ar chultúr agus ar cheol gach ceantar Gaeltachta. Rachaidh Ceolfhoireann Coirme RTÉ faoi stiúir David Brophy, siar go Baile na hAbhann chun an stáitse a roinnt le cuid de na ceoltóirí agus taibheoirí is aitheanta in Éirinn agus tabharfar léiriú ar an ionad craoltóireachta luachmhar seo agus an ceangal ar leith atá aige lena lucht éisteachta. Craolfar an ceolchoirm beo ar RTÉ Raidió na Gaeltachta agus déanfar é a shruthú ar rte.ie/gaeilge, chomh maith le buaicphointí a chraoladh ar chlár speisialta níos déanaí sa mhí ar RTÉ One.

AR LÍNE

Tá RTÉ ag cur lena sheirbhísí Gaeilge ar líne agus tá méadú ar an réimse d’ábhar Gaeilge atá ar fáil ar éileamh sa rannóg Gaeilge ar an RTÉ Player.

Le linn na dtrí seachtaine a bheidh Seachtain na Gaeilge ar siúl, cuirfear an t-ábhar is fearr Gaeilge do gach aois i dtoll a chéile ar a leathanach baile an RTÉ Player, lena mbeidh lucht féachana ábalta dul ag tóraíocht réimse leathan Cláracha Gaeilge RTÉ agus eolas a chur orthu.

Idir an dá linn leanfaidh mol Gaeilge ar líne rte.ie, www.rte.ie/gaeilge, le hábhar a bhailiú agus an chuid is fearr d’ábhar Gaeilge Raidió, Nuacht agus Teilifís RTÉ a thaispeáint chun cúnamh agus smaointe a thabhairt do dhuine ar bith a bhfuil súil acu cur leis an gcúpla focal atá acu agus aird a tharraingt ar na himeachtaí is fearr a bheidh ar bun le linn Sheachtain an Gaeilge.

Tá na céadta bileog gníomhaíochta Gaeilge le fáil ag múinteoirí, tuismitheoirí agus daltaí ar an Home School Hub www.rte.ie/learn, chomh maith le lear mór ábhar Gaeilge bunaithe ar an gcuraclam do dhaltaí na Sraithe Sóisearaí agus Sinsearaí.

Agus tá RTÉ le tionscnamh STEAM a sheoladh do dhaltaí iar-bhunscoile an 1 Márta freisin. Tabharfaidh Dream Space TV i nGaeilge daltaí i mbunscoileanna lán-Ghaeilge agus Gaeltachta ar thuras foghlama STEAM, bíodh sin ar scoil nó sa bhaile, atá dírithe ar ríomh-smaointeoireacht, ar chruthaíocht agus ar fhadhbanna a réiteach.

Iriseoirí an Lae Amárach: ón 1 go 3 Márta, agus don dara bliain as a chéile tá RTÉ, NUIG, TG4, COGG agus an Roinn Oideachais tagtha le chéile chun léargas ar leith a thabhairt do dhaltaí idirbhliana i scoileanna lán-Ghaeilge ar an iriseoireacht trí chúrsa ar líne le cuid de na hiriseoirí agus craoltóirí teilifíse, raidió agus digiteacha sa tír.

Chláraigh breis is 400 dalta don chéad chúrsa sa mbliain 2021. Tá Orla O’Donnell, Comhfhreagraí Dlí RTÉ agus láithreoir Finné ar TG4, láithreoir Drivetime ar RTÉ Radio One agus ambasadóir Sheachtain na Gaeilge Cormac Ó hEadhra agus Áine Ní Bhreisleáin and Póilín Nic Géidigh ó RTÉ Raidió na Gaeltachta i measc na gcraoltóirí agus iriseoirí a thabharfaidh máistir-ranganna do dhaltaí i mbliana.

TUILLEADH EOLAIS

Chun an t-eolas is déanaí ar fad a fháil ar Sheachtain na Gaeilge ar RTÉ, caith súil ar rte.ie/gaeilge agus rte.ie/cultúr, chomh maith le cuntais Facebook, Twitter agus Instagram RTÉ ag úsáid #snag.

Chun tuilleadh eolais a fháil ar Sheachtain na Gaeilge, téigh chuig www.snag.ie.