NA MÍLTE DE THAIFEADTAÍ LUATHA RAIDIÓ FOILSITHE AR LÍNE AG RTÉ
Breis is 5,300 taifeadadh raidió de chuid RTÉ idir 1927 – 1970í ar fáil ar líne anois
Léargas neamhchoitianta ar na guthanna, fuaimeanna agus ábhair ón am atá caite
Cartlann RTÉ | Bailiúchán Dioscaí Aicéatáite (rte.ie)
Áirítear ar na buaicphointí:
- Oscailt stáisiún raidió Chorcaí 6CK (1927)
- Maud Gonne ag tabhairt Díbirtí chun cuimhne (1945)
- Nuacht Cúige Babhta Suas (1957)
- Sean McBride ag magadh faoi bhuanna an raidió (Féile Loch Garman 1952)
- Aimsir na Nollag ar Shráid Amiens (1949)
Tá ríméad ar RTÉ a fhógairt go bhfuil roinnt de na taifeadtaí luatha raidió a rinne sé agus atá i gCartlann RTÉ foilsithe anois agus go bhfuil teacht ag an bpobal anois orthu ar líne chun sult a bhaint astu. Áirítear sa bhailiúchán, a bhfuil teacht air ar Cartlann RTÉ | Bailiúchán Dioscaí Aicéatáite (rte.ie), breis is 5,300 taifeadadh a rinneadh do Raidió RTÉ idir 1927 (féach thíos) agus na 1970í agus tugann siad léargas spéisiúil agus neamhchoitianta ar na guthanna, fuaimeanna, ábhair agus próisis a bhí i gceist le craoladh raidió a chruthú sna laethanta tosaigh in RTÉ.
Le trí bliana anuas, tá Cartlann RTÉ ag cruthú comhaid dhigiteacha as na mílte dioscaí aicéatáite atá éasca le briseadh ar a bhfuil na buntaifeadtaí.
Beifear ábalta breis is 5,300 de thaifeadtaí luachmhara raidió RTÉ a chaomhnú anois le haghaidh amach anseo a bhuíochas don tacaíocht a fuarthas ó Scéim Cartlannaithe Údarás Craolacháin na hÉireann atá mar chuid anois do Choimisiún na Meán a bunaíodh le gairid.
Is é an diosca aicéatáite an fhormáid taifeadta fuaime is luaithe atá coinnithe ag Cartlann RTÉ. Úsáideadh na dioscaí seo chun cláracha a léiriú, a thaifeadadh agus a chraoladh do Raidió Éireann.
Tá cláracha iomlána agus craoltaí nuachta i measc an bhailiúcháin. Tá maisíochtaí fuaime, míreanna ionsáite, léirithe, agallaimh agus tuairiscí ina measc freisin, iad ar fad cruthaithe lena n-úsáid le linn cláracha raidió a léiriú.
Is éard a dúirt Bríd Dooley, Ceann Chartlann RTÉ faoi fhoilsiú an Bhailiúcháin Aicéatáite: “Tá ríméad orainn an bailiúchán thar a bheith corraitheach seo ó na deicheanna de bhlianta is luaithe den teicneolaíochta taifeadta craolta a oscailt suas. Tabharfaidh sé an lucht éisteachta síos bóithrín na smaointe go dtí na gnásanna, fuaimeanna agus guthanna ón mbliain 1927 suas go dtí na blianta a raibh Saorstát nua Éireann ag teacht chun cinn, na deicheanna de bhlianta sula raibh an teilifís féin ann. Cuireann sé léargas ar leith ar fáil dár lucht spéise a mbeidh siad ábalta taitneamh a bhaint as agus beidh sé ina fhoinse tábhachtach fionnachtana do lucht taighde, déantóirí cláracha, staraithe agus oideoirí araon.
“Táimid thar a bheith buíoch do Choimisiún na Meán as tacú leis an gcaomhnú thar a bheith sainiúil seo agus le hobair forbartha catalógaithe atá i gceist faoin Scéim Cistiúcháin um Chartlannú, agus dár gcomhpháirtithe i dTaisce Cheol Dúchais Éireann, a d’fhorbair an chatalóg agus an foilseachán ar líne in éineacht lenár bhfoireann de shaineolaithe cartlainne. Ag tús an tionscadail seo ní raibh againn ach na lipéid agus na taifeadtaí, ach anois tá foinse acmhainn shaibhir agus ar féidir dul ag cuardach ábhair inti againn. Leanfaimid d’fheabhas a chur ar an mbailiúchán de réir mar a bheidh níos mó á fhoghlaim againn faoi na taifeadtaí seo.”
CÉARD ATÁ SA BHAILIÚCHÁN?
>>>CÚIG BHUAICPHOINTE:
Oscailt stáisiún raidió Chorcaí 6CK (1927)
Baineann an taifeadadh is luaithe sa bhailiúchán le hoscailt stáisiún raidió Chorcaí 6CK ar an 26 Aibreán 1927.
“In opening the Cork station tonight, I hope to bring before the world a new and largely unexplored vein of Irish talent.” (An tAire Poist agus Telegrafa J.J. Walsh)
ÉIST ANSEO: Cartlann RTÉ | Bailiúcháin | Oscailt Stáisiún Raidió Chorcaí (rte.ie)
Maud Gonne ag tabhairt Díbirtí chun cuimhne (1945)
I measc na bpearsan Éireannach agus idirnáisiúnta atá ar na taifeadtaí tá an náisiúnach agus gníomhaí polaitíochta, Maud Gonne. In 1945 a rinneadh an taifeadadh ina ndéanann sí cur síos ar dhíbirtí a chonaic sí nuair a bhí sí óg agus faoi bheith páirteach i gCogadh na Talún.
“I didn’t want to go to balls and parties anymore for I would have had to dance and eat with the evictors.”
ÉIST ANSEO: Cartlann RTÉ | An tSochaí | Maud Gonne ag tabhairt Díbirtí chun cuimhne (rte.ie)
Nuacht Cúige Babhta Suas (1957)
Chuir fórsaí Sóivéadacha brú ar thuairisc nuachta áitiúil ó ghné idirnáisiúnta ina bhfuil teifigh Ungáracha a d’fhág a dtír i ndiaidh Éirí Amach na hUngáire i 1956. Bhí na teifigh lonnaithe i seanchampa airm i gCnoc an Ailín i gContae an Chláir. Tá an tuairisc anseo ó Provincial News Round Up i mí Dheireadh Fómhair 1957.
ÉIST ANSEO: Cartlann RTÉ | Bailiúcháin | Nuacht Cúige Babhta Suas (rte.ie)
Sean McBride ag magadh faoi bhuanna an raidió (Féile Loch Garman 1952)
Tarraingíodh anuas buanna an raidió le linn díospóireacht éadrom ag Féile Loch Garman in 1952 ar na tairbhí atá le baint ag an duine as roinnt de na teicneolaíochtaí. Ina ábhar plé agus comparáide tá leasanna an raidió, an t-inneall dóchán inmheánach agus an gramafón.
Bíonn Seán MacBride ag magadh go bhfuil siad “disastrous” don chine daonna”. Deir rannpháirtí eile gur “invention of the devil” é an raidió agus go bhfuil sé ag “reduced people to a moronic state”
ÉIST ANSEO: Cartlann RTÉ | Bailiúcháin | Féile Loch Garman : Fóram na Féile (rte.ie)
Aimsir na Nollag ar Shráid Amiens, Baile Átha Cliath (1949)
Ceann de roinnt taifeadtaí a rinneadh don chlár ‘Christmas Preparations’.
Déanann an láithreoir Norris Davidson cur síos ar mhaisiúcháin Nollag Stáisiún Shráid Amiens agus cuireann an tUasal Farrelly, Máistir an Stáisiúin, faoi agallamh faoi aimsir na Nollag sa stáisiún.
ÉIST ANSEO: Cartlann RTÉ | Bailiúcháin | Ullmhúcháin na Nollag : Máistir an Stáisiúin (rte.ie)
Faraor, déantar dochar do thaifeadtaí ar dhioscaí aicéatáite nuair a sheinntear go minic iad. Ní bheifí ábalta na ndioscaí a chloisteáil tar éis iad a sheinm roinnt uaireanta agus meastar gur formáid leochaileach iad. Le maoiniú ó Údarás Craolacháin na hÉireann ( Coimisiún na Meán anois), tá cruthú comhad digiteach curtha i gcrích ag Cartlann RTÉ don bhailiúchán seo agus tá sé ag cur na gcomhad seo ar fáil anois chun go mbeidh an pobal ábalta éisteacht leo.
Chun tuilleadh eolais a fháil faoin mBailiúchán Aicéatáite, téigh chuig Cartlann RTÉ | Bailiúchán Dioscaí Aicéatáite (rte.ie)
Chun tuilleadh eolais a fháil faoi Chartlann RTÉ, téigh chuig www.rte.ie/Archives.
Maidir le Cartlann RTÉ
Tá Cartlann RTÉ freagrach as ábhar cruthaitheachta agus ábhar faisnéise an chraoltóra náisiúnta a bhailiú, a chaomhnú agus a chur ar fáil.
Tá na céadta míle d’uaireanta an chloig d’íomhánna gluaisteacha agus taifeadtaí fuaime mar aon le bailiúcháin mhóra de ghrianghraif, lámhscríbhinní agus cáipéisí riaracháin le fáil i gCartlann RTÉ, cartlann a bhfuil taifead ar leith inti ar shaol na hÉireann.
Mar aon leis na taifeadtaí closamhairc seo a choinneáil, tá RTÉ ag iarraidh tuilleadh ábhar a chur ar fáil ar líon níos mó ardán agus gaireas. Cuireann Cartlann RTÉ ábhar ar fáil do chláracha raidió agus teilifíse, d’ábhar inmheánach agus do na comhpháirtithe ábhair atá againn.
Déanaimid ábhar ó ar fud na mbailiúchán atá againn a choimeád ar an suíomh idirlín seo chun taispeántais a chruthú agus féachaint le hábhar nua a chur ar fáil gach lá ó Chartlann RTÉ.