COMÓRTAS GEARSCÉALAÍOCHTA RTÉ 2025: NA BUAITEOIRÍ FÓGARTHA
COMÓRTAS GEARSCÉALAÍOCHTA RTÉ 2025: NA BUAITEOIRÍ FÓGARTHA
An Chéad Duais (€5,000): Lynda McCarthy as Corcaigh don scéal ‘Witness’
An Dara Duais (€4,000): Angela Finn don scéal ‘A Spectrum of Sorrow’
An Tríú Duais (€3,000): Ian Feighery don scéal ‘Auntie and Anto and Ivy and Ava’
Fógraíodh na buaiteoirí beo ar Arena RTÉ Raidió 1 ó Amharclann an Pháiséin, Dún Laoghaire, le Rick O’Shea mar óstach.
www.rte.ie/writing | www.rte.ie/Culture | #scéalbeagRTÉ
Bhuaigh scríbhneoir Chorcaí comórtas mór le a chéad scéal gearr riamh le haghaidh foilseacháinTá ‘Witness’ le Lynda McCarthy, scéal “fíor-thapaidh, íogair agus cumhachtach go ciúin” faoi teannas teaghlaigh, fógraithe mar an scéal buaiteach i gComórtas Scéala Gearr RTÉ 2025 i onóir Francais MacManus.Rinneadh an fógra beo ar RTÉ Radio 1’s Arena mar chuid de Speisialta Comórtas Scéala Gearr RTÉ, a chuir Rick O’Shea i láthair i dTeatar na Pabilion, Dún Laoghaire.
Mar bhuaiteoir, fuair Lynda McCarthy seic ar €5,000. Is iriseoir í Lynda, ó Chorcaigh ó dhúchas, atá ina cónaí anois i gContae Phort Láirge lena fear céile agus a páistí. Chum sí an scéal seo den chéad uair anuraidh agus í ag freastal ar chúrsa scríbhneoireachta cruthaitheach ar líne san oíche le Leabharlanna Phort Láirge. Seo an chéad uair aici saothar ficsean a chur amach le foilsiú.
Maidir leis an scéal, dúirt sí:
“Bhí mé ag iarraidh iniúchadh a dhéanamh ar an gcarachtar seo nach mothaíonn go bhfuil sí le feiceáil ina teach féin – cad a bheadh de dhíth uirthi chun a cúinsí a athrú? Cad a chiallódh sé dá mbeadh duine ann a d’fhéadfadh a fheiceáil conas a chaitear léi?”
Tá Witness ar fáil le léamh agus le héisteacht ar rte.ie/culture – léite ag an aisteoir cháiliúil Elaine Walsh.
Bronnadh an Dara Duais ar ‘A Spectrum of Sorrow’ le Angela Finn, mac léinn PhD sa bhliain dheireanach i Scoil an Bhéarla, DCU, a fuair seic ar €4,000.
Bronnadh an Tríú Duais ar ‘Auntie and Anto and Ivy and Ava’ le Ian Feighery, múinteoir bunscoile ó Thamhlacht, Contae Átha Cliath, a fuair seic ar €3,000.
Fuair na seachtar a bhí ar an rith síos €300 an duine.
Roghnaigh na moltóirí i mbliana – Neil Hegarty, Tristan Rosenstock agus Jan Carson – na gearrscéalta buaiteacha ó ghearrliosta de 10 scéal (roghnaithe as 2,200 iontráil).
Tuairimí na Moltóirí faoi ‘Witness’ le Lynda McCarthy (An Chéad Duais)
Ag bronnadh na duaise, dúirt Neil Hegarty:
“Sa scéal caolchúiseach agus íogair Witness, déanann bean mheánaosta machnamh ar a saol – spreagtha ag teacht súile nua agus fuinneamh nua i bhfoirm mac léinn malartaithe óna Frainc. Agus í ag meas a caidreamh lag lena fear céile agus lena mic, feicimid – nó an bhfeicimid? – tús cúthail le saol nua, misneach nua, bealach nua maireachtála.”
Chuir Jan Carson leis:
“I Witness, buaileann muid le bean mheánaosta atá iallach uirthi breathnú go macánta ar a saol agus a pósadh. Tá an scéal seo scríofa go hálainn. Thaitin na mionbhreathnuithe beaga ach cruinne go mór linn, agus an mothúchán ciúin míchompordach a théann i dtreise de réir a chéile agus í ag tuiscint nach bhfuil a fear céile ag tacú le riachtanais a mic is óige, agus go gcaithfidh sí gníomhú ar a shon. Léamh cumhachtach ciúin.”
Tuairimí na Moltóirí faoi ‘A Spectrum of Sorrow’ le Angela Finn (An Dara Duais)
Ag bronnadh na duaise, dúirt Jan Carson:
“Tá na habairtí i A Spectrum of Sorrow géar, fuar agus curtha i gcrích go foirfe. Bhí na moltóirí tógtha leis an gcumas a bhí ag an scríbhneoir dul i ngleic leis an ábhar go hoibiachtúil agus ag an am céanna an léitheoir a mhealladh go hiomlán. Bhí muid gafa ón gcéad abairt agus thaitin an íomhá machnamhach sa pharagraf deireanach go mór linn.”
Chuir Neil Hegarty leis:
“Scrúdaíonn A Spectrum of Sorrow an brón – agus cad is féidir a theacht ina dhiaidh, má thugaimid am dúinn féin chun caoineadh, agus ansin cead chun maireachtáil arís. Caithfidh an príomhcharachtar gan ainm tosú ag tógáil a saoil arís – ach conas? Taispeánann an scéal go bhfuil an saol agus an fuinneamh athnuaite cosúil le huisce ag sileadh – gheobhaidh siad slí tríd. Scéal sciliúil agus leighis go séimh.”
Tuairimí na Moltóirí faoi ‘Auntie and Anto and Ivy and Ava’ le Ian Feighery (An Tríú Duais)
Ag bronnadh na duaise, dúirt Tristan Rosenstock:
“Tugtar lá speisialta do Ivy lena hAintín Ciara atá spraíúil agus gealgháireach, ach tuigann Ivy, atá an-fhiosrach ó thaobh mothúchán de, go gasta go bhfuil gá le teitheadh ag an mbeirt acu. Nochtann Aintín Ciara go bhfuil deireadh tagtha lena caidreamh le Anto mar nach raibh sé ag iarraidh páistí a bheith aige. Idir an dá linn, tá tuismitheoirí Ivy ag streachailt le cúram a deirfiúr Ava, a bhfuil riachtanais speisialta aici. Tá an t-uaigneas agus na dúshláin a bhaineann le tuismitheoireacht fite fuaite go hálainn sa scéal seo, agus faighimid léargas álainn ar conas a fhoghlaíonn páiste óg gníomhú go haibí agus cabhrú le hualach an tsaoil a mhaolú do na daoine mórthimpeall uirthi.”
Chuir Neil Hegarty leis:
“Tá Auntie and Anto and Ivy and Ava ar cheann de roinnt iontrálacha a dhíríonn ar pháistí sa chomórtas i mbliana – agus ar cheann de na cinn is suimiúla agus is sainiúla. Ní rud simplí é taithí a shamhlú ó pheirspictíocht páiste – ach anseo, éiríonn go hiontach leis an údar na dathanna, na himníochtaí, na pléisiúir agus na naisc a líonann saol an scéalaí óig seo a scaoileadh amach.”
Léigh faoi na scríbhneoirí buaiteacha agus a ndearcadh ar a gcuid scéalta sna “Nótaí d’Eagarthóirí” thíos.
Dúirt an moltóir nua, Jan Carson, gur “meascán éagsúil, mealltach agus léargas fíorúil ar na ceisteanna atá á bplé in Éirinn an lae inniu” a bhí sa ghearrliosta i mbliana.
Na gearrscéalta ar an ngearrliosta, in ord aibítre de réir teidil:
- A Spectrum of Sorrow, le Angela Finn
- Auntie and Anto and Ivy and Ava, le Ian Feighery
- Corrán na Maidine (i nGaeilge), le Niall Ó Siadhail
- Feeding Time, le Sinéad Troy
- It Must Have Come First, le Sage Omar
- Kazakhstan, le Kevin McDermott
- Labels, le Mary O’Rourke
- Pool Story, le Jill Kenny
- Witness, le Lynda McCarthy
- Wolves, le Peter McCauley
Foilsíodh na deich scéal ar rte.ie/culture agus léadh iad ag grúpa aisteoirí Éireannacha ar Late Date RTÉ Raidió 1 ó Luan 13 Deireadh Fómhair go dtí Déardaoin 23 Deireadh Fómhair. Bhí na scéalta agus na scríbhneoirí ar an ngearrliosta le cloisteáil go minic ar Arena RTÉ Raidió 1 le coicís anuas.
Dúirt Sarah Binchy, léiritheoir na sraithe:
“Ba mhaith linn comhghairdeas ó chroí a dhéanamh leis na buaiteoirí agus na scríbhneoirí ar an ngearrliosta, agus ár mbuíochas a ghabháil leo as an siamsaíocht, an chomhluadar agus na turais samhlaíochta a thug siad dúinn le cúpla mí anuas. Buíochas ó chroí lenár bpainéal léitheoireachta agus lenár moltóirí smaointeacha agus léirsteanacha – Neil Hegarty, Jan Carson agus Tristan Rosenstock – lenár n-aisteoirí cumasacha a thug na scéalta beo ar an aer agus sa phodchraoladh, agus lenár gcomhghleacaithe ar Late Date, Arena, RTÉ Sound, Online agus Comms as an tacaíocht iontach a thug siad don chomórtas. Beidh saol fada ag na scéalta ar rte.ie/culture agus rte.ie/writing le go mbainfidh léitheoirí agus éisteoirí taitneamh astu.”
Bunaíodh Comórtas Gearrscéalaíochta RTÉ sa bhliain 1986 in ómós don scríbhneoir agus craoltóir Francis MacManus, agus tá sé ina ardán ríthábhachtach do scríbhneoirí nua agus ag teacht chun cinn in Éirinn. I measc na mbuaiteoirí agus na scríbhneoirí ar an ngearrliosta san am atá caite tá: Claire Keegan, Molly McCloskey, Danielle McLaughlin, Anthony Glavin, Chris Binchy, Nuala O’Connor, Liz Nugent, Colin Walsh, Stephen Walsh, Austin Duffy agus Sarah Gilmartin.
Tá Comórtas Gearrscéalaíochta RTÉ saor in aisce le cur isteach air, agus oscailte do gach scríbhneoir os cionn 18 mbliana d’aois atá ina chónaí ar oileán na hÉireann nó thar lear agus a bhfuil pas Éireannach acu. Fógrófar sonraí an chomórtais don bhliain seo chugainn go luath i 2026.
Chun tuilleadh eolais a fháil, féach: www.rte.ie/writing
CRÍOCH